F-9B & F-13A PILOT
1st PHOTOGRAPHIC GROUP & 1st PHOTOGRAPHIC CHARTING SQUADRON
9TH STRATEGIC RECONNAISANCE SQUADRON (VLR)
USAAF
O MAD GREEK ΣΤΗΝ USAAF
Ο Paul A. Chapas γεννήθηκε στην πόλη Spokane της Washington στις 15 Φεβρουαρίου 1915. Ήταν γιος του Paul Chapas από τη Θεσσαλονίκη (15/4/1888) και της Cora Virginia Bullock. Ο Paul μετανάστευσε στις Ηνωμένες Πολιτείες και εγκαταστάθηκε στην πολιτεία της Washington. Όπως πολλοί Έλληνες ασχολήθηκε με την εστίαση και με σκληρή δουλειά κατάφερε να αποκτήσει το δικό του, το γνωστό Richelieu Café στο Seattle. Όταν ξέσπασε ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος, ο Paul o νεότερος προσπάθησε να καταταγεί στην Πολεμική Αεροπορία των Ηνωμένων Πολιτειών (USAAF), ωστόσο τον Ιανουάριο του 1942 απείχε μόλις ένα μήνα από το να είναι πολύ μεγάλος για να καταταγεί. Για το λόγο αυτό, απευθύνθηκε για βοήθεια στους δημοσιογράφους της εφημερίδας Seattle Post-Intelligencer. Οι δημοσιογράφοι ξεκίνησαν μια εκστρατεία για να τραβήξουν την προσοχή των στρατιωτικών ιθυνόντων. Σύμφωνα με τον Ελληνοαμερικανό πιλότο:
«Αυτοί οι τύποι άρχισαν να γράφουν μικρά αφηγήματα στην εφημερίδα. Ο χρόνος πλησίαζε. Έκλεινα τα 26 χρόνια πολύ σύντομα».
Στις 15 Φεβρουαρίου τα 26α γενέθλια του Chapas ήρθαν και έφυγαν χωρίς να ακούσει τίποτα από την USAAF με τον νεαρό Ελληνοαμερικανό να είναι απογοητευμένος, ωστόσο οι δημοσιογράφοι ενέτειναν τις προσπάθειές τους, επιπλήττοντας τους στρατιωτικούς που έχασαν την ευκαιρία να τον στρατολογήσουν. Οι προσπάθειές τους απέδωσαν καρπούς και λίγο αργότερα ο Paul προσκλήθηκε στο γραφείο του John Boettiger, εκδότη της εφημερίδας Seattle Post-Intelligencer. Κατά τη διάρκεια της συνάντησής τους, ο Boettiger του είπε να τον επισκεφθεί στο σπίτι του και να γνωρίσει τη σύζυγό του, την Anna Roosevelt Boettiger, κόρη του προέδρου Franklin Roosevelt! Ήταν μια ευκαιρία που δεν θα μπορούσε να χαθεί.
«Της είπα την ιστορία μου. Τουλάχιστον ήμουν σε λίγο καλύτερη διάθεση. Λίγο αργότερα η μητέρα μου πήρε ένα τηλεγράφημα από το Υπουργείο Πολέμου που έλεγε ότι, ανεξάρτητα από την ηλικία μου, θα με έβαζαν στην Πολεμική Αεροπορία».
Μέχρι τον Οκτώβριο του 1942 ο Chapas απέκτησε τα ασημένια φτερά του και τις μπάρες του Ανθυπολοχαγού και σύντομα διορίστηκε στην 1η Φωτογραφική Πτέρυγα, με έδρα το Douglas της Αριζόνα, όπου άρχισε να πραγματοποιεί αναγνωριστικές πτήσεις χαρτογράφησης σε όλο τον κόσμο. Συνήθως πετούσε με ένα δικινητήριο βρετανικό αεροπλάνο A-29, εξοπλισμένο με τρεις κάμερες trimetrogon τοποθετημένες σε διαφορετικές γωνίες. Οι κάμερες ήταν προγραμματισμένες να ενεργοποιούνται σε συγκεκριμένα χρονικά διαστήματα και τραβούσαν φωτογραφίες από τα 20.000 πόδια.
«Αυτές οι κάμερες έβγαζαν φωτογραφίες, ώστε αυτές να επικαλύπτονται. Όταν το φιλμ εμφανιζόταν, δημιουργούνταν ένα μωσαϊκό εικόνων που γινόταν ένας συμπαγής χάρτης».
Οι πρώτες πτήσεις του Paul μαζί με το πλήρωμά του πραγματοποιήθηκαν πάνω από τη Λατινική Αμερική, συμπεριλαμβανομένης της Κολομβίας, του Ισημερινού και του Περού. Αργότερα, ο Chapas πήρε ένα ολοκαίνουργιο βομβαρδιστικό B-25 Mitchell, το οποίο απογυμνώθηκε από τον οπλισμό του, και πέταξε μέχρι τον Βόρειο Πόλο για μια ακόμη αποστολή χαρτογράφησης. Έκτοτε, όποιο αεροσκάφος του ανατίθετο, θα ονομάζονταν « Margie's Mad Greek» με ένα nose art που έδειχνε έναν Έλληνα που φορούσε το παραδοσιακό ένδυμα που έμοιαζε με κιλτ μέχρι το γόνατο, τη φουστανέλα, ζωγραφισμένο κάτω από το πιλοτήριο. Το έκανε αυτό για να τιμήσει την ελληνική του κληρονομιά καθώς και την όμορφη σύζυγό του Margie Joyce Chapas (Hagen). Δυστυχώς, η φωτογραφία του πρώτου «Margie's Mad Greek» δεν μπορεί να βρεθεί μέχρι στιγμής.
Αργότερα απέκτησε ένα ολοκαίνουργιο B-17 Flying Fortress («Margie's Mad Greek II»), το οποίο επίσης απογυμνώθηκε από τον οπλισμό του και στάλθηκε σε αποστολές φωτοχαρτογράφησης πέρα από τον Ατλαντικό, σε μέρη όπως το Αλγέρι και το Κάιρο στη Βόρεια Αφρική. Αν το αναγνωριστικό Fortress, γνωστό ως F-9, χρειαζόταν να καλυφθεί, είχε την πολυτέλεια να μπορεί να ελίσσεται γρήγορα, επειδή δεν κουβαλούσε μεγάλο βάρος. Σύμφωνα με τον Paul:
«Ο στόχος ήταν να τραβήξουμε φωτογραφίες, να φύγουμε από εκεί και να μην έρθουμε σε επαφή με τον εχθρό. Μπορούσαμε να ξεπεράσουμε σε βαθμό ανόδου το οτιδήποτε ή να βρεθούμε ακριβώς πάνω στη Μεσόγειο και να επιστρέψουμε στην βάση μας σε ύψος 10 με 12 πόδια πάνω από την θάλασσα».
Άλλες αξέχαστες αποστολές περιλάμβαναν την πτήση υψηλόβαθμων αξιωματικών από το Αρχηγείο χαρτογράφησης στην Washington D.C. σε μια 90ήμερη περιοδεία επιθεώρησης σε περιοχές όπως η Αλγερία και η Ιταλία, για να δουν πού βρίσκονταν οι εχθρικές εγκαταστάσεις και να δουν τα κατάλληλα σημεία από τα οποία τα συμμαχικά στρατεύματα θα μπορούσαν να εισβάλουν σε εχθρικό έδαφος. Στο δρόμο από την Washington D.C., οι αξιωματικοί ήθελαν να σταματήσουν στην Αϊτή για να αγοράσουν ρούμι! Ένας άλλος «αντιπερισπασμός» ήταν στο Recife της Βραζιλίας, όπου υπήρχε ένα καζίνο! Κατά τη διάρκεια των δύο ετών της θητείας του, προσγειώθηκε σε 33 διαφορετικές χώρες και επέστρεψε στην πατρίδα του με ένα πολύ μακρύ short-snorter, το οποίο έγινε viral στις τοπικές εφημερίδες. Ο Chapas είχε λογαριασμούς από χώρες της Δυτικής Αφρικής και της Γκαμπόν, καθώς και από τις πιο συνηθισμένες από την Κεντρική Αμερική και τη Βόρεια Αφρική. Πολλοί αεροπόροι των Συμμάχων στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο έφτιαχναν αναμνηστικά από τα ταξίδια τους συλλέγοντας νομίσματα από όλα τα μέρη που επισκέφθηκαν. Ένα « short snorter » ήταν μια συλλογή από χαρτονομίσματα κολλημένα μεταξύ τους, συχνά υπογεγραμμένα από φίλους. Όταν αγόραζαν ποτά, ένας αεροπόρος που δεν μπορούσε να παρουσιάσει το short snorter του αναμενόταν να αγοράσει ένα γύρο για όσους είχαν το δικό τους. Σε ορισμένες περιπτώσεις, το άτομο με το μικρότερο snorter ή τις λιγότερες υπογραφές αγόραζε τα ποτά. Ο Chapas πέταξε περισσότερες από 1.600 ώρες καταγράφοντας περίπου 200 αποστολές κατά τη διάρκεια αυτής της θητείας. Με υπερηφάνεια ανέφερε για το B-17 του:
«Είναι το αεροπλάνο μου. Είναι το καλύτερο αεροπλάνο που έφτιαξαν ποτέ οι άνθρωποι της Boeing και δεν θα το ανταλλάσσαμε με κανένα άλλο. Οι εργαζόμενοι της Boeing στο Seattle μπορούν να είναι πολύ περήφανοι γι' αυτό».
Πορτρέτο του Paul Chapas, πιθανότατα λίγο πριν καταταγεί στην Πολεμική Αεροπορία των Ηνωμένων Πολιτειών. (www.ancestry.com)
Ο Paul Chapas ποζάρει στον φακό στην πίσω πόρτα του F-9B «Margie's Mad Greek II» φορώντας το μπουφάν βομβαρδιστικού. (The Desert Sun Newspaper)
Μισή δεξιά μπροστινή άποψη από ψηλά του Boeing F-9 «Margie's Mad Greek II» (42-30253) εν πτήσει, με το nose art και το παρατσούκλι ζωγραφισμένο από τον Robert Serotkin, κάπου πάνω από τη Βόρεια Αφρική, 1944 Το αεροσκάφος ανήκε στην 1η Φωτογραφική Πτέρυγα, kai πιθανότατα στην 1η Μοίρα Χαρτογράφησης. (Nose Art Photography Collection [Serotkin], Acc. NASM.2000.4758, National Air and Space Museum, Smithsonian Institution)
Το πλήρωμα του Boeing F-9 «Margie's Mad Greek II» (42-30253) ποζάρει μπροστά από την αριστερή πλευρά του ρύγχους του αεροσκάφους, πιθανότατα στην Accra, το 1944. Το ρύγχος του αεροσκάφους φιλοτεχνήθηκε από τον Επιλοχία Robert Serotkin της Αεροπορίας Στρατού των ΗΠΑ, στην πρώτη σειρά, αριστερά. Ο Ελληνοαμερικανός πιλότος Paul Chapas φαίνεται όρθιος, πρώτος από αριστερά. (Συλλογή φωτογραφιών Nose Art [Serotkin], Acc. NASM.2000.4757, National Air and Space Museum, Smithsonian Institution)
Το Boeing F-9 «Margie's Mad Greek II» 42-30253 ήταν το δεύτερο αεροσκάφος με το nosart που τιμούσε την ελληνική κληρονομιά του Chapas και της συζύγου του Margie. Το πρώτο, ένα B-25 είναι ακόμα άγνωστο καθώς δεν έχουμε ακόμα φωτογραφικό υλικό. Η ονομασία F-9 (F για το «Foto») δόθηκε σε μετατροπές υφιστάμενων βομβαρδιστικών B-17 για φωτογραφική αναγνώριση. Αυτό δεν πρέπει να συγχέεται με το σύστημα ονομασίας F-for-Fighter, το οποίο εισήχθη μόλις το 1948. Δεκαέξι B-17F μετατράπηκαν σε φωτοαναγνωριστικά αεροσκάφη μεγάλου βεληνεκούς με τη διαγραφή του βομβαρδιστικού εξοπλισμού τους και την αντικατάστασή του από φωτογραφικό εξοπλισμό. Ορισμένες κάμερες εγκαταστάθηκαν επίσης στο ρύγχος και στην ουραία άτρακτο. Τα αεροσκάφη αυτά επαναπροσδιορίστηκαν σε F-9 ενώ διατηρήθηκε κάποιος αμυντικός οπλισμός. Η ονομασία F-9A αποδόθηκε σε έναν απροσδιόριστο αριθμό B-17F που μετατράπηκαν σε φωτογραφική διαμόρφωση με τρόπο παρόμοιο με αυτόν του F-9, αλλά διαφέροντας σε ορισμένες λεπτομέρειες της κάμερας. Όλα αυτά τα αεροσκάφη επαναπροσδιορίστηκαν ως F-9B μετά από περαιτέρω αλλαγές στην κάμερα. Η ονομασία F-9B δόθηκε σε 25 φωτογραφικά Fortresses που αποκτήθηκαν με την προσαρμογή ορισμένων υφιστάμενων F-9A και με τη μετατροπή άλλων B-17F. Η ονομασία F-9C δόθηκε σε δέκα B-17G που μετατράπηκαν για φωτογραφική αναγνώριση με τρόπο παρόμοιο με τις μετατροπές F-9, F-9A και F-9B του B-17F. Υπάρχει μια φωτογραφία ενός F-9C στην οποία ο πύργος του ρύγχους του B-17G έχει αντικατασταθεί από ένα περίβλημα για τριμετρικές κάμερες. Το 1948, τα ελάχιστα F-9C που "επέζησαν" επαναπροσδιορίστηκαν σε RB-17G, με το R να σημαίνει «Reconnaissance». (Copyright Bertrand Brown further info by www.joebaugher.com)
ΕΙΡΗΝΙΚΟΣ
Μετά από μια καλά δικαιολογημένη άδεια, επέστρεψε στην υπηρεσία του, αυτή τη φορά στον Ειρηνικό, όπου τοποθετήθηκε στην 9η Μοίρα Αναγνώρισης μακράς εμβέλειας. Αυτή τη φορά τον περίμενε στην πίστα μια έκδοση αναγνώρισης του διάσημου B-29 Superfortress (RB-29 ή F-13). Σύντομα βαφτίστηκε «Margie's Mad Greek III», και το nose art επανεμφανίστηκε κάτω από το πιλοτήριο του. Το τεράστιο μέγεθος του βομβαρδιστικού άφησε μεγάλη εντύπωση στον Ελληνοαμερικανό πιλότο.
«Παρέλαβα ένα ωραίο, καινούργιο γυαλιστερό B-29... Ως πιλότος, είχα πάντα τη συγκίνηση να χειρίζομαι και να ελίσσομαι με το αεροπλάνο. Με το B-29 είναι σαν να κάθεσαι στην μπροστινή βεράντα και να πετάς το σπίτι».
Ο Chapas και το πλήρωμά του στάλθηκαν στην Tinian, ένα νησί στις Βόρειες Μαριάνες, όπου πέταξε αναγνωριστικές αποστολές πολύ μεγάλου βεληνεκούς (VLR) πάνω από την Ιαπωνία, σχεδόν 1.800 μίλια μακριά.
«Πηγαίναμε και παίρναμε τις φωτογραφίες σε μια καθορισμένη περιοχή και φεύγαμε από εκεί για να κατευθυνθούμε προς τη Νότια Κορέα. Τα βομβαρδιστικά βομβάρδιζαν την περιοχή και εμείς επιστρέφαμε και φωτογραφίζαμε ό,τι είχαν πάει τα βομβαρδιστικά. Το κάναμε αυτό μέχρι το ENOLA GAY να κάνει τη δουλειά του».
Δυστυχώς δεν καταφέραμε να εντοπίσουμε την καριέρα του Paul μετά τον πόλεμο, το μόνο που γνωρίζουμε είναι ότι αυτός και η Margie Joyce Chapas (Hagen) απέκτησαν τρία παιδιά. Ο Paul A. Chapas απεβίωσε στις 11 Οκτωβρίου 2011, στο Palm Springs του Riverside της Καλιφόρνια.
Μια έγχρωμη εικόνα του Boeing F-19 «Margie's Mad Greek III» πιθανώς ενώ πετούσε με άλλο πλήρωμα, στην Κορέα. (Glenn Carman μέσω https://b29s.thekwe.org/)
Το Boeing F-13 «Margie's Mad Greek III» 44-61843 ήταν το τρίτο βομβαρδιστικό του Paul Chapas. Το χρησιμοποίησε ενώ ήταν τοποθετημένος στον Ειρηνικό, πιθανότατα πετώντας με την 9η Μοίρα Αναγνώρισης VLR. Αργότερα το βομβαρδιστικό υπηρέτησε στην 31η Μοίρα Στρατηγικής Αναγνώρισης (η οποία αντικατέστησε την 9η και είχε πανομοιότυπα διακριτικά) με άλλο πλήρωμα και πολέμησε στον πόλεμο της Κορέας. Μετά το τέλος των εχθροπραξιών προσαρτήθηκε στην 6091η RS με την ονομασία «Don's Bald Iggles» και στη συνέχεια μεταφέρθηκε στη China Lake για χρήση ως στόχος. Αρχικά ένα B-29-ΒW (42-6412) εξοπλίστηκε με ειδικές κάμερες για φωτοαναγνώριση και μετονομάστηκε σε F-13. Ο συνήθης εξοπλισμός για βομβαρδισμό και ο αμυντικός οπλισμός διατηρήθηκε. Επιπλέον 117 B-29-BW και B-29A τροποποιήθηκαν ομοίως ως F-13 και F-13A για να φέρουν τρεις κάμερες K-17B, δύο K-22 και μία K-18 με πρόβλεψη για άλλες. Το 1948, τα F-13 επαναταξινομήθηκαν σε RB-29 και RB-29A. (Copyright Bertrand Brown further info by www.joebaugher.com)
Κοντινή άποψη της αριστερής πλευράς της μύτης του Boeing F-13A (R-13A, RB-29A) «Margie's Mad Greek III» (44-61843), στο έδαφος, όπου φαίνεται ο SSgt. Robert Serotkin καθισμένος σε μια σκαλωσιά, να ζωγραφίζει το noseart. (Συλλογή φωτογραφιών τέχνης μύτης [Serotkin], Acc. NASM.2000.0046, National Air and Space Museum, Smithsonian Institution)
Εννέα αναγνωριστικά αεροσκάφη Boeing F-13 (R-13, RB-29) παραταγμένα στην Οκινάουα το 1945. (Nose Art Photography Collection [Serotkin], Acc. NASM.2000.4756, National Air and Space Museum, Smithsonian Institution)
Φωτογραφία εν πτήσει του Boeing F-13A (R-13A, RB-29A) «Margie's Mad Greek III» (44-61843) κατά τη διάρκεια του Πολέμου της Κορέας, όταν ανήκε στην 31η Μοίρα Στρατηγικής Αναγνώρισης. Στο ουραίο πτερύγιο διακρίνεται το σήμα της Μοίρας καθώς και το πολύχρωμο αστέρι και οι μπάρες της Πολεμικής Αεροπορίας των Ηνωμένων Πολιτειών. Πρέπει να σημειωθεί ότι αυτό ήταν το έμβλημα της 9ης Μοίρας Αναγνώρισης (εγκρίθηκε στις 14 Οκτωβρίου 1946). Αργότερα χρησιμοποιήθηκε από την 31η Μοίρα Αναγνώρισης όταν αντικατέστησε την 9η το 1947 στην αεροπορική βάση Yokota της Ιαπωνίας (USAF via www.worthpoint.com).
Ο Επιλοχίας Robert Serotkin των Αεροπορικών Δυνάμεων του Στρατού των ΗΠΑ ποζάρει ακουμπισμένος στην έλικα του δεξιού εξωτερικού κινητήρα του Boeing F-9 «Margie's Mad Greek II» (s/n 42-30253), πιθανότατα στην Άκρα, 1944. Ο Serotkin ζωγράφισε την τέχνη του ρύγχους του αεροσκάφους (που φαίνεται πάνω δεξιά), καθώς και τα ονόματα «Rose» και «Alice» που είναι ορατά στα δύο δεξιά καλύμματα των κινητήρων. Ο άνδρας που ποζάρει κάτω από τον δεξιό εσωτερικό κινητήρα δεν έχει αναγνωριστεί. Μισή αριστερή μπροστινή μερική άποψη του αεροσκάφους. (Nose Art Photography Collection [Serotkin], Acc. NASM.2000.4730, National Air and Space Museum, Smithsonian Institution)
«Short Snorter? Ούτε λίγο από αυτό! Είμαι μακρύς snorter.» Έτσι λέει ο υπολοχαγός Paul Chapas Jr, πιλότος του Seattle Flying Fortress κατά τη διάρκεια της άδειάς του για να δει τους γονείς του, καθώς επιδεικνύει τη σειρά από 33 short snorter χαρτονομίσματα που έχει μαζέψει σε ισάριθμες χώρες τις οποίες επισκέφθηκε ως πιλότος του αεροπλάνου «Margie's Mad Greek». Η Margie είναι η σύζυγός του, η πρώην Margie Hagan από το Seattle. (Seattle Star Photo by Fred Carter)
Ο Επιλοχίας Robert Serotkin ποζάρει οκλαδόν μπροστά από το ρύγχος του Boeing F-9 «Margie's Mad Greek II» (s/n 42-30253), πιθανότατα στην Άκρα, 1944. Ο Serotkin ζωγράφισε την τέχνη του ρύγχους του αεροσκάφους (μερικώς ορατή στην επάνω δεξιά γωνία), καθώς και τα ονόματα «Rose» και «Alice» που είναι ορατά στα δύο δεξιά καλύμματα των κινητήρων. Η ουρά ενός άλλου Boeing F-9 (s/n 42-30220) είναι ορατή στο αριστερό φόντο. (Nose Art Photography Collection [Serotkin], Acc. NASM.2000.4732, National Air and Space Museum, Smithsonian Institution)
Κοντινή άποψη της αριστερής πλευράς της μύτης του Boeing F-13A (R-13A, RB-29A) «Margie's Mad Greek III» (44-61843), όπου φαίνεται το nose art ζωγραφισμένο από τον Robert Serotkin. Τρεις άνδρες αγνώστων στοιχείων (πιθανότατα το πλήρωμα του αεροσκάφους) ποζάρουν όρθιοι σε πρώτο πλάνο. (Συλλογή φωτογραφιών Nose Art [Serotkin], Acc. NASM.2000.4754, National Air and Space Museum, Smithsonian Institution)
Many thanks to Mindy Swift for providing us with a good copy of Paul Chapas photo via www.ancestry.com
Sources
1. "Persistence pays off for vet Paul Chapas", Denise Goolsby, The Desert Sun Newspaper, Friday, June 4, 2010.
2. "Lieutenant Chapas Returns Long on 'Short Snorters'", Stuart Whitehouse, The Seattle Star Newspaper, Thursday, April 13, 1944.
3. https://en.wikipedia.org/wiki/1st_Photographic_Group
4. https://www.joebaugher.com/
5. https://www.worthpoint.com/
7.https://www.flickr.com/photos/johnnycrabcakes/7838202784 (for the heading image)
