F6F-5 PILOT
FIGHTING SQUADRON THIRTY SEVEN (VF-37)
US NAVY
Ο Frank Sarris φωτογραφίζεται χαρούμενος μπροστά από ενα Hellcat της VF-37 κατά τις επιχειρήσεις στον Κόλπο της Leyte, όπου διεκδίκησε την κατάρριψη δυο ιαπωνικών αεροπλάνων και την πιθανή κατάρριψη ενός ακόμα. Ο Ελληνοαμερικάνος χειριστής πιστώθηκε με άλλες δυο πιθανές καταρρίψεις χωρίς όμως να είναι γνωστή ούτε η ημερομηνία ούτε η τοποθεσία που έλαβαν χώρα. Στις επιχειρήσεις αυτές η VF-37 προσέφερε μικρή υποστήριξη στα αποβιβαζόμενα στρατεύματα στον κόλπο της Leyte ωστόσο οι χειριστές της απέδειξαν την αξία τους στην εναέρια μάχη αλλά και στην προσβολή της ισχυρότερης ως τότε δύναμης εχθρικών πολεμικών πλοίων, επιδεικνύοντας επιθετικές αρετές και ικανότητες υψηλού επιπέδου. (Joan Sarris)
Tο F6F-3 BuNo08825 της VF-37 φωτογραφίζεται πετώντας πάνω από τη λίμνη Sentani της Νέας Γουϊνέας τον Απρίλιο του 1944, κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων υποστήριξης της απόβασης στο Aitape. To συγκεκριμένο Hellcat ήταν το παλαιότερο το οποίο υπηρέτησε στην VF-37 καθόλη τη διάρκεια των επιχειρήσεων στον Ειρηνικό. Επιβίωσε του πολέμου και πετούσε μέχρι και το 1977, έτος κατά το οποίο συνετρίβη. (Νational Archives 80-G-295046)
Ο Frank J. Sarris γεννήθηκε στις 8 Δεκεμβρίου 1917 στην πόλη Newport του Rhode Island στις ΗΠΑ. Οι γονείς του ήταν Έλληνες μετανάστες, ο Γιάννης Σαρρής και η Μαρία Λαυκιώτη (ή Lafiotis), και και οι δύο καταγόταν από την όμορφη Σκιάθο. Ο πατέρας του Frank έφτασε για πρώτη φορά στις ΗΠΑ μεταξύ του 1900 και του 1905 για να αποκτήσει την αμερικανική υπηκοότητα. Προκειμένου να το επιτύχει αυτό, ο Γιάννης Σαρρής κατατάχθηκε ως εθελοντής στον Αμερικανικό Στρατό κατά τη διάρκεια του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, υπηρετώντας στη Γαλλία με την 6η Μεραρχία Μηχανικού πριν επιστρέψει τραυματισμένος στις ΗΠΑ. Τον Νοέμβριο του 1915 παντρεύτηκε την Μαρία στην πόλη Providence του Rhode Island και αργότερα, μετακομίζοντας στο Newport, απέκτησαν συνολικά τέσσερα παιδιά: τη Rose (1916), τον Frank (1917), τη Koula (1919) και τον George (1922). Ο Frank κατατάχθηκε στην Εθνοφρουρά του Rhode Island σε ηλικία 18 ετών και υπηρέτησε για τρία χρόνια πριν αποστρατευτεί. Έπειτα, επέστρεψε στην Εθνοφρουρά για άλλους τέσσερις μήνες πριν ενταχθεί στο Αμερικανικό Ναυτικό την 1η Νοεμβρίου 1939 ως "Εκπαιδευόμενος Ναύτης" με προοπτική εξαετούς υπηρεσίας. Τον Ιανουάριο του 1940, μετατέθηκε στο αεροπλανοφόρο USS Ranger (CV-4), όπου η εντυπωσιακή θέα των αεροσκαφών που απονηώνονταν και προσνηώνονταν στο κατάστρωμα επηρέασε καταλυτικά τον νεαρό Frank. Λόγω των αναγκών του πολέμου, οι απαιτήσεις του ναυτικού για δύο χρόνια πανεπιστημιακών ή κολεγιακών σπουδών μειώθηκαν δίνοντας την ευκαιρία στον Frank να αιτηθεί εκπαίδευση αεροπόρου. Στις 5 Ιανουαρίου 1943 παρουσιάστηκε στη Σχολή Προ-Πτήσεως Εκπαίδευσης στην Αεροπορική Βάση του Ναυτικού στην πόλη Athens της Πολιτείας της Georgia. Στις 12 Οκτωβρίου 1943, μετά την επιτυχή ολοκλήρωση όλων των δοκιμών, ο Frank ονομάστηκε "Χειριστής Αεροπορίας 1ης Τάξης" και μερικές ημέρες αργότερα φορούσε με υπερηφάνεια τις "Χρυσές Πτέρυγες Ιπταμένου". Ακολούθησε εκπαίδευση σε αεροπλάνα τύπου Wildcat και αξιολόγηση ως ιπτάμενος ικανός να επιχειρεί από αεροπλανοφόρα στο NAS Glenview του Illinois, και στη συνέχεια πήρε μετεκπαίδευση στο ικανότερο F6F Hellcat.
Στις 17 Μαΐου 1944, παρουσιάστηκε για να αναλάβει υπηρεσία στην VF-37, η οποία υπάγονταν στην 37η Αεροπορική Πτέρυγα (Air Group 37), επιχειρώντας από το αεροπλανοφόρο USS Sangamon (CVE-26). Οι πρώτες αποστολές του διεξήχθησαν κατά την περίοδο επιχειρήσεων στις νήσους Marianas, όπου οι Αμερικανοί προξένησαν συντριπτικές απώλειες στην ιαπωνική ναυτική αεροπορία μέσα από μια σειρά αερομαχιών που έμειναν στην ιστορία ως "The Marianas Turkey Shot". Δυστυχώς, για τον πιλότο ελληνικής καταγωγής, η VF-37 συμμετείχε στην κάλυψη συγκεκριμένων δυνάμεων της Task Force 52 και δεν ενεπλάκη με τα ιαπωνικά αεροπλάνα. Στις 10 Ιουλίου ξεκίνησε η απόβαση στο νησί Guam. Ο Sarris και οι συνάδελφοί του κάλυψαν την απόβαση των Αμερικανικών δυνάμεων στο νησί, πετώντας και πάλι σε ορισμένες αποστολές συνοδείας βομβαρδιστικών. Οι πιλότοι δεν ενεπλάκησαν σε αερομαχίες μεγάλης κλίμακας, αναλαμβάνοντας κυρίως αποστολές strafing, καθώς το USS Sangamon λειτουργούσε ως εφεδρεία. Παρόλα αυτά, ο Frank πρόσθεσε αρκετές ώρες πτήσης στο logbook του και μέχρι τις 25 Ιουλίου είχε φθάσει αισίως τις 10 πολεμικές αποστολές! Επανήλθε στις επιχειρήσεις κατά την απόβαση των Αμερικανικών δυνάμεων στη Leyte των Φιλιππίνων. Στις 18 και 19 Οκτωβρίου 1944, λίγο πριν ξεκινήσουν οι αποβάσεις στις ακτές του νησιού Leyte, οι πιλότοι των αεροπλανοφόρων, ανάμεσά τους και ο Sarris, πραγματοποίησαν μια σειρά από προπαρασκευαστικά χτυπήματα εναντίον ιαπωνικών αεροδρομίων και διάφορων άλλων εγκαταστάσεων στα νησιά Leyte και Visayan Islands. Το ξημέρωμα της 24ης Οκτωβρίου, ο Sarris βρισκόταν καθισμένος στο cockpit ενός F6F-5 Hellcat, ως μέλος μιας τετράδας αεροσκαφών που θα εκτελούσαν περιπολία (CAP - Combat Air Patrol). Στις 07:45 δόθηκε σήμα για απονήωση και τα τέσσερα Hellcat απονηώθηκαν, γνωρίζοντας ότι το προηγούμενο Σμήνος είχε ήδη εμπλακεί. Λίγα λεπτά αργότερα, εντόπισαν μια μικτή ομάδα αεροσκαφών που αποτελούνταν από 4-5 δικινητήρια βομβαρδιστικά Kawasaki Ki-48 "Lily" και Mitsubishi Ki-21 "Sally", τα οποία κατευθύνονταν προς τα Αμερικανικά πλοία που ήταν συγκεντρωμένα στον κόλπο της Leyte. Τα αεροσκάφη της Grumman αντιμετώπισαν τον εχθρικό σχηματισμό, επιλέγοντας τους στόχους τους. Τρία βομβαρδιστικά καταρρίφθηκαν, με τον Sarris να καταρρίπτει ένα Lily. Το πρωί της 25ης Οκτωβρίου 1944, κατά την αεροναυμαχία στα στενά Surigao, ο Frank επιτέθηκε σε ένα εχθρικό αντιτορπιλικό. Λίγο αργότερα, ο ελληνοαμερικανός πιλότος πετούσε ως μέλος ενός σχηματισμού εννέα αεροσκαφών που είχε ως στόχο ένα ιαπωνικό καταδρομικό Suzuya, με εκτόπισμα 13.670 τόνους, προκαλώντας του ζημιές με τα πυροβόλα τους, αλλά κυρίως ανοίγοντας το δρόμο για τα βομβαρδιστικά και τορπιλοπλάνα να επιτεθούν. Καθώς η μάχη συνεχιζόταν με αμείωτη ένταση οι χειριστές της VF-37 αναγκάστηκαν να διακόψουν τις επιθέσεις τους εξαιτίας της εμφάνισης ισχυρής Ιαπωνικής διώξεως αποτελούμενη από 10 περίπου Mitsubishi A6M Zero και Nakajima Ki-43 Oscar. Τα F6F-5 Hellcats της VF-37, έχοντας αποκτήσει το πλεονέκτημα του ύψους και του αιφνιδιασμού, ενεπλακησαν με πέντε από τα εχθρικά αεροπλάνα ενώ τα υπόλοιπα διασκορπίστηκαν. Τα αμερικανικά αεροπλάνα κατέρριψαν 5 εχθρικά καταδιωκτικά και 2 ακόμη ως πιθανά με τον Sarris να καταρρίπτει ένα Tojo ki-44, από τα δυο που έσπευσαν να υποστηρίξουν τα zero και τα oscar, και ένα zero ακόμα ως πιθανό. H δραματική κατάσταση στη στάθμη των καυσίμων τους, τους ανάγκασε να προσγειωθούν στο αεροδρόμιο Tacloban, στο εσωτερικό της Leyte, το οποίο είχε καταληφθεί πρόσφατα από τους Αμερικανούς. Στη συνέχεια ο Frank επέστρεψε στις ΗΠΑ και στις 16 Φεβρουαρίου 1945 προήχθη σε Ανθυποπλοίαρχο.
Λίγες πληροφορίες και φωτογραφίες υπάρχουν από τα Hellcat της VF-37 κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων από το κατάστρωμα του USS Sangamon (CVE-26) στην Αεροναυμαχία της Samar, τον Οκτώβριο του 1944. H Moίρα πετούσε με ένα μίγμα παλαιότερων F6F-3sκαι νεότερων F6F-5, με τα πρώτα να φέρουν τη πρώιμη παραλλαγή των τριών αποχρώσεων και τα τελευταία την ολόσωμη Glossy Sea Blue ANA 623, όπως αυτή που φέρει το 715 εδώ. Το καταδιωκτικό φέρει επίσης τη λευκή λωρίδα αναγνώρισης που έφεραν όλα τα αεροπλάνα της Αεροπορικής Πτέρυγας 37 του USS Sangamon (CVE-26), ενώ, από τον χαρακτηριστικό αριθμό αναγνώρισης του αεροπλάνου που βρισκόταν στην άτρακτο, μόνο τα δύο τελευταία ψηφία επαναλαμβάνονταν στο κάλυμμα του κινητήρα και το κάθετο σταθερό. Όπως ήταν κοινή πρακτική στα καταδιωκτικά της Grumman που είχαν βαφεί με την Glossy Sea Blue, τα αμερικανικά εθνόσημα δεν διέθεταν το μπλε περίγραμμά τους. Αξίζει να προσεχθεί η φθορά που επέφεραν στη βαφή της ατράκτου τα ζεστά καυσαέρια από την εξαγωγή του κινητήρα. Ο Frank Sarris κατά την υπηρεσία του με την Fighting Thirty Seven είχε στο ενεργητικό του δύο επιβεβαιωμένες καταρρίψεις και τρεις ακόμα πιθανές (τις δύο εξ αυτών ανεπιβεβαίωτες), πετώντας με τα F6F-5 της Μοίρας. (Copyright Gaetan Marie)
Kατά τη διάρκεια της υπηρεσίας του με την Μοίρα Δοκιμών του Αμερικανικού Ναυτικού, την VX-4, ο Frank Sarris ενεπλάκη στις επιχειρησιακές δοκιμές του νέου μαχητικού, του F4H-1F (F-4A) Phantom. Σε αυτές συμπεριλαμβάνονταν η ενσωμάτωση και οι δοκιμές των πυραύλων αέρος - αέρος τύπου Sidewinder και Sparrow. Πολύ συχνά πέταγε με το BuNo 146820, ('Άνω) ενώ φωτογραφήθηκε μαζί με μηχανικούς της McDonnell μπροστά στο νέο αεροσκάφος σε φωτογραφήσεις που αφορούσαν στην προώθηση των δημοσίων σχέσεων μεταξύ της κατασκευάστριας εταιρείας και του Ναυτικού των ΗΠΑ. (USN & Joan Sarris)
Στις 1η Ιουνίου 1945, ο Frank Sarris μετακινήθηκε στην VF-5, η οποία πετούσε με τα αγαπημένα του Hellcat. Κατά την περίοδο εκείνη, η μονάδα του είχε τη βάση της στην αεροπορική βάση του Ναυτικού στο Klamath Falls του Όρεγκον (ΝAS Klamath Falls). Παρέμεινε εκεί μέχρι τα μέσα περίπου του 1946, όταν μετατέθηκε για μία ακόμη φορά. Η νέα του μονάδα ήταν η VBF-18, και η υπηρεσία του εκεί αποτέλεσε έναν ακόμη σπουδαίο σταθμό στην αεροπορική του καριέρα, καθώς είχε την ευκαιρία να πετάξει με ένα νέο τύπο αεροσκάφους. Κατά το δεύτερο εξάμηνο του 1946, η μονάδα αυτή πετούσε με αεροσκάφη F8F-1 Bearcat από το αεροπλανοφόρο USS Leyte (CV-32), στη θαλάσσια περιοχή του ανατολικού Ατλαντικού. Στις 22 Οκτωβρίου 1946, ο Frank Sarris αποστρατεύτηκε τιμητικά ενώ υπηρετούσε στην Αεροπορική Διοίκηση Ατλαντικού, ολοκληρώνοντας έτσι μια επιτυχημένη καριέρα. Πέντε χρόνια αργότερα, ανέλαβε τη θέση του δοκιμαστή πιλότου και κυβερνήτη ενός πρωτοποριακού αεροσκάφους, γνωστού ως "Super Connie" τον πρόγονο των ιπταμένων ραντάρ! Μετά το EC-121 Warning Star, το οποίο πέταξε ο Sarris, ακολούθησε το θρυλικό F-4 Phantom II. Αυτή ήταν η πιο σημαντική στιγμή της θητείας του, καθώς αποτέλεσε ταυτόχρονα και το κύκνειο άσμα της καριέρας του, ολοκληρώνοντάς την με τον καλύτερο τρόπο. Στις αρχές της δεκαετίας του '60, ο πλωτάρχης (Ι) Frank Sarris επιλέχθηκε ως ένας από τους δοκιμαστές πιλότους του Ναυτικού, οι οποίοι θα αξιολογούσαν επιχειρησιακά το περίφημο Phantom πριν αυτό αναπτυχθεί πλήρως στο Στόλο και εμπλακεί σε πολεμικές επιχειρήσεις. Ο Ελληνοαμερικανός πιλότος αισθανόταν ιδιαίτερα υπερήφανος για αυτή την περίοδο της καριέρας του, κατά τη διάρκεια της οποίας είχε την ευκαιρία να συναντήσει και να συνεργαστεί με ανθρώπους που διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο στη δημιουργία και εξέλιξη του F-4 Phantom. Ένας από αυτούς ήταν ο David S Lewis, Διευθυντής Αεροδυναμικής της McDonnell Aircraft Company και γενικός διευθυντής του προγράμματος κατασκευής και εξέλιξης του μαχητικού. Ο Frank είχε στενή συνεργασία μαζί του κατά τη διάρκεια της υπηρεσίας του στην VX-4 Evaluators (Μοίρα Δοκιμών) προς το τέλος του 1962. Στον Αεροναύσταθμο NAS Point Mugu στην Καλιφόρνια, όπου επιχειρούσε η VX-4, ο Sarris είχε την επίβλεψη του Τμήματος Συντήρησης Ελέγχου και Επισκευών. Πέρα από τα καθήκοντά του στον τομέα της πτήσης, έπρεπε να ελέγχει τις εργασίες της ομάδας ποιοτικού ελέγχου, να προγραμματίζει και να ελέγχει τις περιοδικές επιθεωρήσεις και να επιταχύνει τις εργασίες συντήρησης. Ο βετεράνος αεροπόρος απεβίωσε στις 26 Ιανουαρίου 1997 στο Bonita του San Diego της πολιτείας της California, σε ηλικία 80 ετών. Ήταν παντρεμένος με την ιταλικής καταγωγής Carmella Virgadamo με την οποία απέκτησαν δυο κόρες, την Marie και την Joan.
Περισσότερες λεπτομέρειες αναφορικά με την δράση και την καριέρα του Frank Sarris μπορείτε να διαβάσετε στον Γ' Τόμο της σειράς των βιβλίων ΕΛΛΗΝΕΣ ΣΕ ΞΕΝΑ COCKPIT.
ΕΠΙΒΕΒΑΙΩΝΟΝΤΑΣ ΤΙΣ ΕΠΙΠΡΟΣΘΕΤΕΣ ΚΑΤΑΡΡΙΨΕΙΣ ΤΟΥ FRANK SARRIS
Η έρευνα του Frank Olynk σχετικά με τις αμερικανικές καταρρίψεις που οδήγησαν στις περίφημες είναι η κορυφαία αναφορά για το θέμα για κάθε ερευνητή. Γνωρίζαμε ότι ο Frank Sarris πιστωνόταν με μόλις μία κατάρριψη στη λίστα του USN, ωστόσο, ερευνώντας τις αναφορές της Αεροπορικής Πτέρυγας 37 διαπιστώσαμε ότι ο ελληνικής καταγωγής πιλότος είχε επίσης μία ακόμη κατάρριψη καθώς και μία ακόμη ως πιθανή. Αναφέραμε τα ευρήματά μας στον Frank για διασταύρωση και λάβαμε την ακόλουθη απάντηση στις 15 Ιουλίου 2017.
«Δημήτρη, βλέπω τώρα τι συμβαίνει με αυτές τις εκθέσεις και μάλιστα τις έχω όλες. Υπάρχουν τρία διαφορετικά σύνολα ACA (Aircraft Action Reports). Η πρώτη είναι οι εκθέσεις ACA που συντάχθηκαν από την VF-37. Αυτές βρίσκονται στο RG 18, Action Reports, Box 450. Στη συνέχεια, είναι οι εκθέσεις ACA που ετοιμάστηκαν από την VT-37- αυτές βρίσκονται στο κουτί 523. Τέλος, υπάρχουν οι εκθέσεις ACA που συντάχθηκαν από την CVLG-37 (την ίδια την αεροπορική πτέρυγα)- αυτές βρίσκονται στο κουτί 373. Υπάρχουν επίσης εκθέσεις ACA για την VC-37, την προγενέστερη εκδοχή της VT-37 (εξοπλισμένη με SBD και TBM). Υπάρχουν επίσης οι εκθέσεις δράσης του ίδιου του Sangamon (τις οποίες προς το παρόν έχω μόνο για την επιχείρηση Torch). Και τέλος το ημερολόγιο καταστρώματος (RG 24) και το ημερολόγιο πολέμου (RG 18) του ίδιου του Sangamon. Τα αρχικά μου αντίγραφα των αναφορών ACA κάλυπταν μόνο την VF-37. Αυτά τα αντίγραφα είχαν αποτυπωθεί σε μικροφίλμ από το Πολεμικό Ναυτικό τη δεκαετία του 1980. Οι εκθέσεις για την Αεροπορική Πτέρυγα 37 δεν είχαν αντιγραφεί και δεν εξέτασα τις εκθέσεις τους όταν τις αντέγραψα πριν από μερικά χρόνια στο NARA II. Υπήρχαν μερικές επιπλέον καταρρίψεις που περιλαμβάνονταν στις εκθέσεις ACA της αεροπορικής πτέρυγας. Συγκεκριμένα, η έκθεση ACA #46, στην οποία βρήκατε τις πρόσθετες διεκδικήσεις του Sarris. Έχω τώρα περάσει από τις εκθέσεις της Air Group και έχω προσθέσει τις επιπλέον καταρρίψεις στα αρχεία μου. Για το οποίο σε ευχαριστώ που τις έθεσες υπόψη μου».
Είμαστε πολύ χαρούμενοι που η έρευνά μας προσέθεσε κάτι περισσότερο στην εξαιρετική εργασία του Frank Olynk καθώς και για την τιμή που είχαμε να ανταλλάξουμε τις σκέψεις μας επί του θέματος. Δυστυχώς, απεβίωσε πριν από λίγα χρόνια, αλλά το έργο του θα συνεχίσει να αποτελεί το ιερό δισκοπότηρο για κάθε ερευνητή της αεροπορικής ιστορίας κατά τη διάρκεια των πολέμων. Αναπαύσου εν ειρήνη Frank.
