F-102/F-4C/D PILOT
USAF
389th TACTICAL FIGHTER SQUADRON
DA NANG, VIETNAM
Ο Σμήναρχος (I) George Jatras γεννήθηκε στο Clairton της Pennsylvania στις 29 Μαρτίου 1931. Οι γονείς του ήταν και οι δύο από τη Λακωνία, με τον πατέρα του Αγησίλαο Ιατρίδη να κατάγεται (εξ όσων γνωρίζει ο Jatras) από τη Μελιτινή (που ονομαζόταν και Ζελίνα) και τη μητέρα του Κούλα Πουλικάκου να κατάγεται από τη Μάνη, αλλά να έχει μεγαλώσει στη Στεφανιά. Η επί 60 χρόνια σύζυγος του Jatras, Στέλλα (Σταυρούλα), η οποία πέθανε το 2013, γεννήθηκε στο Poughkeepsie της Νέας Υόρκης από γονείς με καταγωγή από την ίδια περιοχή, τον Λούης (Λεωνίδας) Κατσέτος από το Κροκεέ (που ονομάζεται επίσης Λεβέτσοβα) και την Μαρίνη Σακελλαρίου από την Ταράψα (που ονομάζεται επίσης Βασιλάκιο). Μετά την αποφοίτησή του από το Γυμνάσιο του Anderson, Indiana, τον Ιούνιο του 1948, ο Jatras φοίτησε στο Ball State Teacher's College, Muncie, Indiana- στη Ναυτική Ακαδημία των Ηνωμένων Πολιτειών, Annapolis, Maryland- και αποφοίτησε από το Πανεπιστήμιο Purdue, West Lafayette, Indiana, τον Μάιο του 1954 με πτυχίο Bachelor of Science στη Φυσική και εντάχθηκε με τον βαθμό του Ανθυποσμηναγού (Ι) στην Πολεμική Αεροπορία των Ηνωμένων Πολιτειών. Κατέχει επίσης μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών στη διαχείριση συστημάτων από το Πανεπιστήμιο της Νότιας Καλιφόρνιας και είναι απόφοιτος της Σχολής Αξιωματικών της USAF και του Βιομηχανικού Κολλεγίου των Ενόπλων Δυνάμεων. Ο Jatras ξεκίνησε την ενεργό υπηρεσία του τον Φεβρουάριο του 1955, όταν παρουσιάστηκε στην αεροπορική βάση Lackland του Τέξας για την προ-πτήσης εκπαίδευση και στη συνέχεια στην αεροπορική βάση Marana της Αριζόνα για να υποβληθεί στην αρχική εκπαίδευση ιπταμένου. Ακολούθησε η βασική εκπαίδευση στην αεροπορική βάση Bryan του Τέξας και τον Απρίλιο του 1956 του απονεμήθηκαν τα φτερά του. Τον Σεπτέμβριο του 1956, μετά την προχωρημένη εκπαίδευση σε τακτικές αναχαίτισης, ο Jatras άρχισε την πρώτη του θητεία με τη 2η Μοίρα Μαχητικών Αναχαίτισης στην Αεροπορική Βάση Suffolk County, στο Long Island της Νέας Υόρκης. Εκεί υπηρέτησε ως πιλότος και εκπαιδευτής πιλότος σε αεροσκάφη F-86D, F-102A, F-101B/F και T-33A. Το 1959 είχε μια σπάνια "εμπλοκή" με το καναδικό ψυχροπολεμικό υπέρ-μαχητικό, το Avro Arrow. Το 2017 θυμήθηκε το περιστατικό αυτό εκφράζοντας τον θαυμασμό του για το μαχητικό που ακυρώθηκε.
«Το 1959, ήμουν σταθμευμένος στην αεροπορική βάση Suffolk County AFB στο Long Island με τη 2η Μοίρα Μαχητικών-Αναχαιτιστικών. Είχαμε ένα ανεπίσημο πρόγραμμα ανταλλαγής με μια καναδική Μοίρα μαχητικών που στάθμευε κοντά στο Μόντρεαλ. Κατά καιρούς, δύο ή τέσσερα αεροσκάφη από τη μία Μοίρα πετούσαν στη βάση της άλλης για ένα Σαββατοκύριακο. Σε μια τέτοια ανταλλαγή, ήμουν ο 3ος σε έναν σχηματισμό τεσσάρων αεροσκαφών με επικεφαλής τον πρώην αεροπόρο του Tuskegee, Ernie Craigwell (δεν θυμάμαι ποιοι ήταν οι άλλοι πιλότοι). Καθώς εισερχόμασταν στον εναέριο χώρο του Καναδά, ταξιδεύοντας στα 40.000 πόδια περίπου, εντοπίσαμε ένα ίχνος πολύ πάνω από το ύψος μας (μάλλον στα 50.000 πόδια) και πλησίαζε πολύ γρήγορα. Καθώς το άλλο αεροσκάφος φαινόταν να περνάει, μπορούσαμε να δούμε καθαρά την πτέρυγά του σε σχήμα δέλτα και καταλάβαμε ότι ήταν το Avro Arrow για το οποίο μας είχαν μιλήσει οι Καναδοί πιλότοι. Στη συνέχεια, αντί να περάσει απλώς από δίπλα μας, έπεσε πάνω μας! Ο Ernie διέταξε break και χωριστήκαμε σε τμήματα. Όταν μιλήσαμε για τη συνάντηση μετά, όλοι συμφωνήσαμε ότι η πρώτη μας σκέψη ήταν: «Αυτός ο τύπος θα βρεθεί προ εκπλήξεως- δεν ξέρει ότι τα βάζει με το F-102». Λοιπόν, εμείς ήμασταν αυτοί που βρεθήκαμε προ εκπλήξεως. Ακόμα και με δύο ζευγάρια που κάλυπταν το ένα το άλλο, κανένας από εμάς δεν μπορούσε να τον ακολουθήσει. Η ισχύς και η ευελιξία του ήταν φοβερές. Αφού έπαιξε μαζί μας για λίγα λεπτά, σαν γάτα με τέσσερα ποντίκια, ανέβηκε πάλι στα 50.000 πόδια και συνέχισε το δρόμο του. Τι αεροσκάφος! Τι κρίμα που δεν μπήκε ποτέ στην παραγωγή».
Ο George Jatras χαμογελάει στον φακό στην αεροπορική βάση Da Nang έχοντας ως φόντο τις καταρρίψεις που πέτυχε η Πτέρυγά του. Στο Da Nang AB, μετά από μια σύντομη αποστολή στο Phan Rang AB, η 366η TFW υπό τον Σμήναρχο (Ι) Allan Rankin διηύθυνε τρεις Μοίρες F-4C, οι οποίες επικεντρώνονταν στη εγγύς υποστήριξη φίλιων στρατευμάτων εντός της χώρας, αλλά μοιράζονταν επίσης και αποστολές συνοδείας πάνω από το Βόρειο Βιετνάμ, όπου κατέστρεψαν 17 MiGs, τέσσερα από αυτά με το πυροβόλο SUU-16/A! Ο George Jatras πέταξε 230 πολεμικές αποστολές με Phantom από το DaNang (65 αποστολές πάνω από το Βόρειο Βιετνάμ μέχρι που ο Τζόνσον σταμάτησε τους βομβαρδισμούς). Η τελευταία του αποστολή ήταν εγγύς αεροπορική υποστήριξη, με βόμβες των 500lb και πυρομαχικά των 20mm για το εξωτερικά αναρτώμενο ατρακτίδιο πυροβόλου, στο Hamburger Hill. H έλευση του F-4E και η τοποθέτηση του πυροβόλου εσωτερικά στο ρύγχος του αεροσκάφους, αν και έγινε για να βελτιστοποιηθεί η ικανότητά του στην εναέρια μάχη, εντούτοις αποδείχθηκε ότι βελτίωσε επίσης τις επιδόσεις του αεροσκάφους και σε ρόλο εγγύς αεροπορικής υποστήριξης με την ακρίβεια βολής να αυξάνεται κατακόρυφα σε σχέση με τα ατρακτίδια που φέρονταν εξωτερικά στον κοιλιακό πυλώνα (George Yatras Archive)
Οι πιλότοι και οι χειριστές οπλικών συστημάτων (WSO) της 389ης TFS ποζάρουν σε ομαδική φωτογραφία. Αν και είναι δύσκολο να φανεί, ο Jatras είναι στη μέση της πάνω σειράς, χαμογελώντας με το χαρακτηριστικό μουστάκι του. Πιθανότατα το ξύρισε αργότερα, κρίνοντας από την προηγούμενη φωτογραφία. Τις πρώτες ημέρες στο Da Nang, οι πιλότοι ήταν απογοητευμένοι που έχαναν ευκαιρίες να καταρρίψουν εχθρικά MiG, επειδή το F-4C δεν διέθετε εσωτερικό πυροβόλο και οι πύραυλοί του ήταν αναποτελεσματικοί σε μικρές αποστάσεις. Έτσι, οι τεχνικοί και τα πληρώματα της Πτέρυγας τροποποίησαν ένα ατρακτίδιο πυροβόλου Gatling των 20 χιλιοστών στα F-4C που χρησιμοποιούνταν για επιθέσεις εναντίον στόχων εδάφους για χρήση αέρος-αέρος, και σε λιγότερο από ένα μήνα, ξεκινώντας στις 14 Μαΐου 1967, οι πιλότοι της πτέρυγας είχαν πετύχει τέσσερις καταρρίψεις MiG. Η καινοτομία του ατρακτιδίου σε συνδυασμό με τις καταρρίψεις των MiG που ακολούθησαν χάρισαν στην Πτέρυγα το παρατσούκλι που φέρει σήμερα, "Gunfighters". Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, η Πτέρυγα κέρδισε προεδρική τιμητική διάκριση (Presidential Unit Citation) για την κατάρριψη 11 εχθρικών αεροσκαφών σε διάστημα έξι εβδομάδων όπως και για άλλες πολεμικές ενέργειες. (George Jatras Archive, further info by Peter Davies)
Ο George Jatras φωτογραφίζεται με το γοητευτικό του μουστάκι. Στην USAAF υπάρχει μια παράδοση που ονομάζεται "Mustache March", πρόκειται για την απόδοση τιμής σε έναν από τους πιο διάσημους πιλότους μαχητικών αεροσκαφών της ιστορίας, τον Ταξίαρχο (Ι) Robin Olds. Μπορεί ο πρώην πιλότος να έφυγε από τη ζωή το 2007, όμως η τόλμη και το θάρρος του μνημονεύονται σχεδόν όσο και το μουστάκι του. Ως πιλότος μαχητικού αεροσκάφους, είχε κουραστεί από την έλλειψη υποστήριξης και τους μη καταρτισμένους πιλότους που του έστελναν για να επανδρώσει την Μοίρα του. Σε ένδειξη διαμαρτυρίας προς την κυβέρνηση των ΗΠΑ, άφησε αυτό που είναι γνωστό ως «τσιγκελωτό» μουστάκι - μια μαζική παραβίαση των κανονισμών περιποίησης της Πολεμικής Αεροπορίας. Λέγεται ότι ο Olds το αποκαλούσε «αλεξίσφαιρο μουστάκι». Τώρα, για να τιμήσουν την μνήμη του, οι ιπτάμενοι συμμετέχουν στην ετήσια παράδοση "Mustache March"ως ένδειξη σεβασμού στον ατρόμητο πιλότο. (Αρχείο George Yatras, περαιτέρω πληροφορίες από την Seraine Page)
Το παραπάνω F-4C είναι ένα τυπικό παράδειγμα από αυτά που πέταξε ο George Jatras κατά τη διάρκεια της θητείας του στο Βιετνάμ, μεταφέροντας ένα πλήρες φορτίο από Sidewinder και Sparrow μαζί με το τελευταίου τύπου ατρακτίδιο πυροβόλου SUU-23/A. Αν και το F-4E Phantom II που έφερε εσωτερικά στο ρύγχος πυροβόλο είχε προταθεί από την TAC ήδη από τον Οκτώβριο του 1963, τεχνικές δυσκολίες εμπόδισαν το μοντέλο Ε να εισέλθει σε υπηρεσία μοίρας μέχρι τον Οκτώβριο του 1967. Ως προσωρινό μέτρο, ορισμένα F-4C έλαβαν από τον Μάιο του 1967 το ατρακτίδιο με το πυροβόλο SUU-16/A της General Electric. Τα πρώτα από αυτά πήγαν στην 366η TFW. Χρησιμοποιώντας το ίδιο βασικό πυροβόλο M61 Gatling με τα F-104 και F-105, το SUU-16/A τροφοδοτούνταν από μια ανασυρόμενη ανεμογεννήτρια, η οποία περιόριζε τη χρήση του σε ταχύτητες κάτω των 350 κόμβων. Περιείχε 1200 σφαίρες σε έναν μηχανισμό τροφοδοσίας χωρίς σύνδεσμο και αντικαταστάθηκε στο F-4D Phantom II από το νεότερο μοντέλο SUU-23/A. Ζύγιζε πάνω από 1700 λίβρες, και κανονικά ήταν προσαρτημένο στον κοιλιακό πυλώνα, αν και τα F-4 μπορούσαν επίσης να φέρουν δύο στους πυλώνες κάτω από εκάστη πτέρυγα. Η βολή του από τον κοιλιακό πυλώνα προκαλούσε κάποια ανακρίβεια, καθώς το ατρακτίδιο δονούνταν, διαχέοντας τη ροή των βλημάτων ευρύτερα από ό,τι ένα σταθερό, εσωτερικό πυροβόλο. Οι πιλότοι έπρεπε επίσης να λάβουν υπόψη τους την ελαφρά προς τα κάτω γωνία του ατρακτιδίου κατά την σκόπευσή τους. (Copyright Tom Cooper, περαιτέρω πληροφορίες από τον Peter Davies)
Στη συνέχεια τοποθετήθηκε στην 525η Μοίρα Μαχητικών Αναχαίτισης στην Αεροπορική Βάση του Bitburg, στην Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας. Από τον Μάιο του 1962 έως τον Ιούνιο του 1965 υπηρέτησε ως πιλότος, εκπαιδευτής πιλότος και αρχηγός Σμήνους. Ο Jatras επέστρεψε στις Ηνωμένες Πολιτείες και στην 87η Μοίρα Μαχητικών Αναχαίτισης στην Αεροπορική Βάση Lockbourne του Οχάιο με καθήκοντα διοικητή εκπαίδευσης. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιοδείας, παρακολούθησε τη Σχολή Εκπαιδευτών Όπλων Αναχαίτισης στην Αεροπορική Βάση Tyndall της Φλόριντα. Ο Jatras εισήλθε στην εκπαίδευση στα F-4 τον Νοέμβριο του 1968 στην αεροπορική βάση Homestead της Φλόριντα. Μετά την ολοκλήρωση της εκπαίδευσης μάχης, τοποθετήθηκε στην 389η Μοίρα Τακτικών Μαχητικών, στην Αεροπορική Βάση Da Nang, στη Δημοκρατία του Βιετνάμ. Κατά την περίοδο Ιούλιος 1968 - Ιούνιος 1969, υπηρέτησε ως βοηθός αξιωματικού επιχειρήσεων και πέταξε 235 πολεμικές αποστολές και κατέγραψε πάνω από 300 ώρες μάχης. Υπηρετώντας διαδοχικά στο εξωτερικό, ο Jatras τοποθετήθηκε και πάλι στην αεροπορική βάση Bitburg, αρχικά ως βοηθός αξιωματικός επιχειρήσεων της 53ης Μοίρας Τακτικών Μαχητικών και αργότερα ως αξιωματικός προγραμματισμού της 36ης Μοίρας Τακτικών Μαχητικών. Η επόμενη θητεία του, από τον Ιούλιο του 1971 έως τον Ιούνιο του 1973, ήταν στο Τμήμα Αεροπορίας της υπηρεσίας με την ονομασία Κοινή Στρατιωτική Συμβουλευτική Ομάδα των Ηνωμένων Πολιτειών (γνωστής ως JUSMAG), στην Αθήνα, ως Αξιωματικός Επιθετικών και Αμυντικών Επιχειρήσεων. Στη συνέχεια ορίστηκε ως Υποδιοικητής Επιχειρήσεων του Τμήματος Αεροπορίας, υπηρετώντας μαζί με τον Σμήναρχο (Ι) Steve Pisanos. Ενώ βρισκόταν στην Ελλάδα, προσκολλήθηκε ως επιχειρησιακός πιλότος με την 342η Μοίρα Παντός Καιρού της Ελληνικής Βασιλικής Αεροπορίας στην αεροπορική βάση της Τανάγρας, όπου βοήθησε την 342η ΜΠΚ να αναπτύξει ένα πρόγραμμα αεροπορικής τακτικής . Κατά τη διάρκεια της τοποθέτησής του στην Ελλάδα, ο Jatras δεν έκρυψε την αντιπάθειά του για τη στρατιωτική χούντα που βρισκόταν τότε στην εξουσία. Ο Jatras και η οικογένειά του διατηρούσαν στενή σχέση με τον Παναγιώτη Κανελλόπουλο, τον υπηρεσιακό πρωθυπουργό που εκδιώχθηκε με το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου 1967, ο οποίος ήταν θείος του Jatras από γάμο, με τη σύζυγο του Κανελλόπουλου Νίτσα να είναι αδελφή της μητέρας του Jatras). Ο Jatras επέστρεψε στις Ηνωμένες Πολιτείες και τοποθετήθηκε ως ανώτερος σύμβουλος της Πολεμικής Αεροπορίας στην 147η Πτέρυγα Μαχητικών - Αναχαίτισης της Εθνοφρουράς του Τέξας, στην αεροπορική βάση Ellington. Τον Μάρτιο του 1976 μετατέθηκε στο Αεροπορικό Πανεπιστήμιο στην Αεροπορική Βάση Maxwell , στην Αλαμπάμα, όπου υπηρέτησε ως Διευθυντής Επιχειρήσεων των Σπουδαστών και Διευθυντής του Προγράμματος Σπουδών στη Σχολή Αξιωματικών Μοίρας (SOS). Προήχθη στο βαθμό του Σμηνάρχου (Ι) από την 1η Μαΐου 1976, με ημερομηνία ενεργοποίησης της διαταγής την 20ή Μαΐου 1975, Παρέμεινε στο SOS μέχρι τον Απρίλιο του 1978, όταν μετατέθηκε στην Ουάσιγκτον για να αρχίσει την εκπαίδευση για υπηρεσία ακόλουθου στη Σοβιετική Ένωση. Μετά από δύο χρόνια ως Ανώτερος Ακόλουθος Άμυνας της USAF που τοποθετήθηκε στην Πρεσβεία των ΗΠΑ στη Μόσχα, ο Συνταγματάρχης Jatras επέστρεψε στις Ηνωμένες Πολιτείες όπου υπηρέτησε ως Ανώτερος Σύμβουλος της Πολεμικής Αεροπορίας στον Πρόεδρο του Naval War College και εκπαιδευτής στο Τμήμα Στρατηγικής του War College στο Newport, Rhode Island. Ο Σμήναρχος (Ι) Jatras αποστρατεύτηκε από την Πολεμική Αεροπορία των Ηνωμένων Πολιτειών την 1η Ιανουαρίου 1984. Οι ηθικές αμοιβές περιλαμβάνουν το Μετάλλιο Ανώτερης Υπηρεσίας Άμυνας, το Μετάλλιο της Λεγεώνας της Αξίας, τον Διακεκριμένο Σταυρό του Ιπταμένου, το Μετάλλιο Διακεκριμένης Υπηρεσίας με ένα φύλλο δρυός και το Αεροπορικό Μετάλλιο με 15 φύλλα δρυός ενώ είχε σχεδόν 5.000 ώρες πτήσης στο ενεργητικό του. Aπεβίωσε στις 6 Μαρτίου 2020 μετά από άνιση μάχη με την επάρατο νόσο.
Τα μετάλλια και τα ασημένια φτερά της USAF, γνωτά ως πουλάδα στην Ελλάδα του George Jatras. The χάλκινο φύλλο δρυός υποδεικνύει την απονομή ενός ακόμα ίδιου μεταλλίου ενώ το ασημένιο φύλλο δρυός την απονομή πέντε ίδιων μεταλλίων. Επάνω σειρά από Αριστερά προς τα Δεξιά: Defense Superior Service Medal – Legion of Merit w/1 Oak Leaf Cluster – Distinguished Flying Cross – Meritorious Service Medal w/1 Oak Leaf Cluster - Air Medal w/15 Oak Leaf Clusters – Air Force Combat Readiness Medal w/3 Oak Leaf Clusters – Good Conduct Medal. Κάτω σειρά από Αριστερά προς τα Δεξιά:: National Defense Service Medal w/1 Oak Leaf Cluster – Armed Forces Expeditionary Medal – Vietnam Service Medal w/4 Bronze Service Stars – United States Navy Expert Pistol Shot – Republic of Vietnam Gallantry Cross w/device – Republic of Vietnam Campaign Medal (George Jatras Archive)
Οι παραπάνω φωτογραφίες είναι από την προηγούμενη υπηρεσία του Jatras στην 525η FS στην Suffolk AFB, ενώ πετούσε αποστολές της Διοίκησης Αεράμυνας πάνω από τις ηπειρωτικές ΗΠΑ, πετώντας με Convair F-102 Delta Daggers. Πριν από την παράδοσή τους στην Μοίρα ο Jatras πετούσε με τα αναχαιτιστικά McDonnel Douglas F-101B και μια τυπική ετοιμότητα και αναχαίτιση περιγράφεται στην εφημερίδα Star Gazette, στις 5 Νοεμβρίου 1961:
«Ο Σμηναγός (Ι) Jatras, από το Harrisburg της Pa., ήρθε σε υπηρεσία στην Suffolk AFB του Long Island στις 9 π.μ. Αυτή τη μέρα ήταν ο ανώτερος σε βαθμό πιλότος δύο διμελών πληρωμάτων των δύο αεροσκαφών που βρίσκονταν σε πεντάλεπτη επιφυλακή. Ο χειριστής στο ραντάρ αναχαίτισης ήταν ο Υποσμηναγός (Ι) John Idone, 26 ετών, από το Brooklyn. Πρώτα, ο Jatras έκανε μια επιθεώρηση πριν από την πτήση του F101B του. Στη συνέχεια δέθηκε στο πιλοτήριο και ενεργοποίησε τους διακόπτες μέχρι το σημείο εκείνο που το μόνο που χρειαζόταν για να ενεργοποιηθεί ο αεριωθούμενος κινητήρας να είναι ένα άγγιγμα της μίζας. Μέσω ασυρμάτου σε μια αίθουσα ελέγχου, ανέφερε ότι ο ίδιος και το αεροπλάνο ήταν έτοιμα. Στη συνέχεια λύθηκε και κατέβηκε από το αεροπλάνο. Μαζί με τους Jatras και Idone σε πεντάλεπτη επιφυλακή ήταν ο Υποσμηναγός (Ι) Norman B. Alter, 26 ετών, από το Mamaroneck της Νέας Υόρκης, και ο πιλότος, Σμηναγός (Ι) John H. Wimberly, 29 ετών, από τη Marianna της Φλόριντα. Η επιφυλακή τους διήρκεσε 24 ώρες, κατά τη διάρκεια της οποίας δεν τους επιτρεπόταν να εγκαταλείψουν τον αυστηρά φυλασσόμενο χώρο του υποστέγου των αεροσκαφών φυλακής. Περνούσαν τον περισσότερο χρόνο στην αίθουσα συναγερμού που ήταν επενδυμένη με πεύκα, παίζοντας χαρτιά, βλέποντας τηλεόραση, ακούγοντας δίσκους hi-fi, συζητώντας με επισκέπτες ή πίνοντας καφέ. Τα γεύματα ετοιμάζονταν από έναν ειδικό μάγειρα. Η λέξη για την ''scramble'' δίνεται στο δωμάτιο συναγερμού της Suffolk AFB από το ''Hot Room''., το κέντρο μάχης περίπου 100 μέτρα μακριά στο αρχηγείο της 2ης Μοίρας. Το "Hot Room" βρίσκεται σε επικοινωνία με τον τομέα αεράμυνας της Νέας Υόρκης (NYAD) στην McGuire AFB. Λίγα βράδια πριν, ο Jatras και ο Σμηναγός (Ι) John E. Mason 30, από τη Hay City. Mich., είχαν απογειωθεί για ένα άγνωστο ίχνος. Εντόπισαν τον εισβολέα στο ραντάρ τους. Ο Mason εκτέλεσε άνοδο και έφερε το αεροπλάνο του ψηλά και στο πλάι του στόχου, έτοιμος για επίθεση. Ο Jatras το πλησίασε από πίσω για να κάνει την αναγνώριση. Αποδείχθηκε ότι ήταν ένα εμπορικό αεροσκάφος το οποίο ήταν αρκετά μίλια εκτός πορείας. «Ο πιλότος πιθανότατα δεν ήξερε καν ότι τον αναχαίτισαν», είπε ο Jatras. «Το κάνουμε αθόρυβα. Δεν θέλουμε να ανησυχήσουμε τους επιβάτες».»
Το αμερικανικό δελταπτέρυγο μαχητικό F-102A αποτέλεσε για δεκαπέντε χρόνια την κύρια δύναμη αναχαίτισης της USAF μέχρι την αντικατάστασή του το 1970. Από τις δυνάμεις της USAF στην Ευρώπη, είκοσι πλεονάζοντα μονοθέσια F-102A και 4 διθέσια TF-102A εξόπλισαν για επτά χρόνια (1970-1977) την 342 Μοίρα Παντός Καιρού (ΜΠΚ) της Πολεμικής Αεροπορίας. Όλα τα αεροσκάφη ήρθαν βαμμένα µε το ADC Grey και μέχρι το 1974 διατήρησαν αυτό το χρώμα σε όλες τις επιφάνειες τους. Από το 1974 και μετά τα αεροσκάφη βάφτηκαν µε την παραλλαγή «Vietnam». Τα ελληνικά F-102A άρχισαν να αποσύρονται σταδιακά από τον Ιανουάριο του 1977 για να αντικατασταθούν από τα Mirage F.1CG. Αν και η σχεδίαση και οι επιδόσεις του ήταν µεν ικανοποιητικές, αλλά το αεροσκάφος είχε σχεδιαστεί για αποστολές αναχαίτισης βαρέων σοβιετικών βομβαρδιστικών, σε μεγάλες αποστάσεις και όχι για εμπλοκές σε μικρές αποστάσεις και εναντίον μαχητικών αεροσκαφών. Η έλλειψη όπλων κλειστής αερομαχίας, όπως ήταν τα πυροβόλα και τα βλήματα υπέρυθρης ακτινοβολίας το καθιστούσαν υποδεέστερο στις αερομαχίες σε σχέση µε άλλα μαχητικά όπως το F-5 ακόμη και το F-104. Μόνο με την κατάλληλη εκπαίδευση και τη συνεργασία μεταξύ του των χειριστών ενός ζεύγους ήταν δυνατό να βρεθεί σε πλεονεκτική θέση και να βάλει εναντίον άλλων μαχητικών. (https://www.defencenet.gr/)
Έχοντας ελληνική καταγωγή, όντας ένας πρώην πιλότος με εμπειρία στο Deuce και με πολεμική εμπειρία στο Βιετνάμ που πετούσε με F-4 Phantom, ο George Jatras ήταν μια φυσική επιλογή για υπηρεσία στην Ελλάδα. Ήταν υπεύθυνος για τον εκσυγχρονισμό της Ελληνικής Αεροπορίας και την απόκτηση ενός νέου μαχητικού (έργο που ολοκληρώθηκε με επιτυχία με τη βοήθεια του μεγάλου Ελληνοαμερικανού άσου, Steve Pisanos και την προμήθεια F-4E από την Ελληνική Αεροπορία). Ωστόσο, όταν συνειδητοποίησε ότι η Ελλάδα διέθετε έναν ικανό αριθμό F-102A και TF-102 ζήτησε να πετάξει με την 342η Μοίρα. Του δόθηκε η άδεια και συχνά πετούσε με τα Delta Dagger της Ελληνικής Αεροπορίας δίνοντας έμφαση στο πώς να εκπαιδεύσει τους Έλληνες πιλότους να χρησιμοποιούν το δελταπτέρυγο αναχαιτιστικό ως μαχητικό, διδάσκοντάς τους βασικούς ελιγμούς μάχης (BFM). Αν κρίνουμε από την εμπειρία της 342ης Μοίρας κατά τη διάρκεια της κυπριακής κρίσης το 1974 και τις εμπλοκές με μαχητικά της THK, μάλλον το πέτυχε. Μετά τη λήξη της υπηρεσίας του στην Ελλάδα, η 342 Μοίρα ως αναγνώριση για τις εκπαιδευτικές του υπηρεσίες του έδωσε το διακριτικό της Μοίρας με το όνομά του χαραγμένο από πάνω. (Tom Cooper & George Jatras)
Αριστερά: Ο George Jatras μαζί με τη σύζυγό του Stella Jatras, μια πραγματικά αξιόλογη γυναίκα. Η Stella Louis Jatras (το γένος Katsetos) από το Camp Hill, PA, γεννήθηκε στο Poughkeepsie, New York, ως τέταρτη και μικρότερη κόρη του Louis (Leonidas) και της Marina Katsetos, αρχικά από τη Σπάρτη της Ελλάδας και αργότερα από το Harrisburg και Carlisle. Η Στέλλα ήταν κυριολεκτικά κόρη της Σπάρτης - και το όνομα του πατέρα της ήταν Λεωνίδας, όχι κάτι λιγότερο. Όπως σημείωσε η Julia Gorin, ήταν πραγματικά αντάξια αυτής της ηρωικής κληρονομιάς. Εκτός από το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ, το επαγγελματικό της έργο περιελάμβανε υπηρεσία στο Υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ, στη NASA και στη Διοίκηση Βετεράνων. Το 1953 παντρεύτηκε τον George Jatras, επίσης γόνο Ελλήνων μεταναστών και ξεκίνησε μια μακρά και με πολλές εναλλαγές ζωή, ως σύζυγος ενός αξιωματικού καριέρας της Πολεμικής Αεροπορίας των ΗΠΑ. Ως σύζυγος του George, η Stella ταξίδεψε πολύ και έζησε σε πολλές ξένες χώρες, όπου όχι μόνο έμαθε για άλλους πολιτισμούς αλλά απέκτησε μεγάλη γνώση για τις παγκόσμιες υποθέσεις και την παγκόσμια πολιτική. Έζησε στη Μόσχα για δύο χρόνια, όπου εργάστηκε στο πολιτικό τμήμα της πρεσβείας των ΗΠΑ. Έζησε επίσης στη Γερμανία, την Ελλάδα και τη Σαουδική Αραβία. Τα ταξίδια της την οδήγησαν σε περισσότερες από είκοσι χώρες. Η Stella Jatras ήταν μια γυναίκα με ευφυΐα, γνώση, τάξη και αξιοπρέπεια. Ήταν επίσης ένας ευγενικός και σκεπτόμενος άνθρωπος και ακούραστος υποστηρικτής της αλήθειας. Το να πούμε ότι ήταν μεγάλη φίλη των Σέρβων είναι υποτιμητικό. Μπορώ μόνο να ελπίζω ότι ήξερε πόσο πολύ την εκτιμούσαν. Πριν από τον εμφύλιο πόλεμο στη Βοσνία (1992-95), το πρωταρχικό ενδιαφέρον της Stella για τις εξωτερικές υποθέσεις επικεντρώθηκε στη Σοβιετική Ένωση και τα ζητήματα του Ψυχρού Πολέμου. Αυτή και ο σύζυγός της έδωσαν διαλέξεις για τις εμπειρίες τους στη Σοβιετική Ένωση στο Naval War College, στο Air Force Command and Staff College και σε πολλές στρατιωτικές και πολιτικές ομάδες. Με το ξέσπασμα του πολέμου στη Βοσνία, η Stella τρομοκρατήθηκε από την προκατάληψη των δυτικών μέσων ενημέρωσης, ιδίως στις Ηνωμένες Πολιτείες, και άρχισε τις προσπάθειές της να παρουσιάσει στον αμερικανικό λαό μια πιο ακριβή εικόνα αυτής της τραγικής κατάστασης. Αργότερα επέκτεινε τα σχόλιά της σε πολλά ξένα και εγχώρια θέματα, με επιστολές και άρθρα της να δημοσιεύονται στην Patriot-News, στους Washington Times, στην Washington Post, στην Arizona Republic και στους Los Angeles Times, καθώς και σε πολλά περιοδικά και περιοδικά. Επιπλέον, τα γραπτά της διανεμήθηκαν παγκόσμια μέσω του Διαδικτύου. Τις τελευταίες δύο δεκαετίες, ακόμη και όταν πολλοί Σέρβοι παρέμεναν σιωπηλοί μπροστά σε μια φανατική εκστρατεία ψεύδους και συκοφαντίας, η Stella και η οικογένειά της πήραν μια θαρραλέα θέση για την αλήθεια και τη δικαιοσύνη, χωρίς ποτέ να ταλαντεύονται, χωρίς ποτέ να χάνουν την πίστη τους. Οι προσπάθειες της Stella να εκθέσει την πραγματική ιστορία των Βαλκανικών πολέμων (Βοσνία και Κόσοβο) εκτιμήθηκαν θερμά από τη σερβική κοινότητα, όπου είναι ιδιαίτερα γνωστή. Τον Σεπτέμβριο του 1998, παρατέθηκε προς τιμήν της γεύμα στην Ουάσιγκτον από τη σερβική κοινότητα της περιοχής της Εθνικής Πρωτεύουσας. Τον Ιούνιο του 1999, η κ. Jatras ήταν η κύρια ομιλήτρια στον 54ο ετήσιο εορτασμό της Ημέρας των Σέρβων του Καναδά στους Καταρράκτες του Νιαγάρα. Τον Φεβρουάριο του 2004 της απονεμήθηκε "Gramata" (επίσημο πιστοποιητικό) από τη Σερβική Ορθόδοξη Εκκλησία. Απεβίωσε στις 15 Ιουνίου 2013 στα 81 της χρόνια. (George Jatras Archive)
Special Thanks to Kirk Paloulian.
Sources
1. Dimitris Vassilopoulos correspondence with Col. George Jatras USAF ret. and his son Jim Jatras.
2. Combat Aircraft 45, USAF F-4 Phantom II MiG Killers 1965-68, Peter E. Davies, Osprey Publishing, ISBN: 978 178 2006 961
3. F-102A Delta Dagger in Greek service, Kirk Paloulian, HAF Yearbook 2007/A, Special Projects, ISSN 977 1790 4100 41
4. https://www.366fighterassociation.net
5. https://www.sandboxx.us/blog/the-man-behind-the-stache-why-mustache-march-matters-to-airmen/
