PB4Y-1P PLANE CAPTAIN & WAIST GUNNER
BOMBING SQUADRON 108 (VB-108)
US NAVY
Ο Ιωάννης Καραντζάς γεννήθηκε στις 15 Μαΐου 1900 από τους Ελευθέριο και Μαρία Καραντζά στη Σιάνα, ένα γραφικό χωριό στο νοτιοδυτικό μέρος της Ρόδου. Στην ηλικία των 20 ετών, με κίνητρο την επιθυμία να υποστηρίξει την οικογένειά του, ο Ιωάννης μετανάστευσε στις Ηνωμένες Πολιτείες. Αρχικά εγκαταστάθηκε στο McCleary της Ουάσινγκτον, όπου βρήκε δουλειά σε ένα ξυλουργείο. Γνωστός για την εργατικότητά του, εντυπωσίασε έναν τοπικό επιχειρηματία, ο οποίος του πρόσφερε συνεργασία σε ένα παντοπωλείο. Τραγικά, ο συνέταιρός του σκοτώθηκε σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα, αφήνοντας τον Ιωάννη μοναδικό ιδιοκτήτη. Παρά τις δυσκολίες, ο Ιωάννης κατάφερε να συνεχίσει, αποκτώντας την αμερικανική υπηκοότητα το 1934. Στις 19 Αυγούστου 1942, σε ηλικία 42 ετών, ο Ιωάννης κατατάχθηκε στην Εφεδρεία του Ναυτικού των ΗΠΑ (USNR) στο Αμπερντίν της Ουάσινγκτον, για διετή θητεία. Εντάχθηκε στη Μοίρα VB-108 (Bombing Squadron 108) της 14ης Αεροπορικής Πτέρυγας του Στόλου, όπου υπηρέτησε ως Υπόλογος και Πολυβολητής. Η Μοίρα, εξοπλισμένη με 15 βομβαρδιστικά PB4Y-1 Liberator, ήταν υπό τη διοίκηση του Πλοιάρχου E.C. Renfro. Το πλήρωμα του Ιωάννη περιλάμβανε τον Υποπλοίαρχο Lane C. Drye (Διοικητής Αεροσκάφους), τον Υποπλοίαρχο John S. White (Πιλότος), τον Ανθυποπλοίαρχο Donald E. Burrough (Πλοηγός), τον AMM1c Robert H. Moore (Επικεφαλής Υπόλογος) και άλλους έμπειρους αεροπόρους. Η Μοίρα διεξήγαγε εκτεταμένες επιχειρήσεις στον Ειρηνικό Ωκεανό, αρχικά εκπαιδευόμενη στο Κανέοχε της Χαβάης, πριν αναπτυχθεί στη ζώνη πολέμου. Η VB-108 εισήγαγε τακτικές χαμηλού ύψους βομβαρδισμών, χτυπώντας ιαπωνικές βάσεις με αξιοσημείωτη ακρίβεια. Οι αποστολές αυτές απαιτούσαν πτήσεις μόλις 25 πόδια πάνω από το νερό για την αποφυγή εντοπισμού από ραντάρ, πριν από τους συντονισμένους βομβαρδισμούς. Υπήρχε επίσης πιθανότητα εμπλοκής με ιαπωνικά καταδιωκτικά που περιπολούσαν στην περιοχή, αλλά ο αμυντικός οπλισμός των Liberator τους έδινε την ευκαιρία να αποκρούσουν τις επιθέσεις. Ο Καραντζάς, ως πολυβολητής, χρησιμοποίησε το πολυβόλο του όχι μόνο για την άμυνα του βομβαρδιστικού του, αλλά και για την εξουδετέρωση εχθρικών θέσεων κατά τις χαμηλού ύψους επιθέσεις. Οι τρεις εχθρικές σημαίες πάνω στο αεροσκάφος του υποδηλώνουν ότι αυτός και οι συναδελφοί του χρησιμοποίησαν τα πολυβόλα των 0,50 ιντσών με θανάσιμη ακρίβεια. Μεταξύ Νοεμβρίου 1943 και Απριλίου 1944, η Μοίρα συμμετείχε σε μάχες στις νήσους Γκίλμπερτ, Μάρσαλ και Καρολίνες, βυθίζοντας 20 πλοία, προκαλώντας ζημιές σε 22 άλλα και καταρρίπτοντας 25 εχθρικά αεροσκάφη. Παρά την ένταση των μαχών, η VB-108 είχε σχετικά λίγες απώλειες. Ο Ιωάννης συμμετείχε σε περισσότερες από 20 αποστολές, συμπεριλαμβανομένων απόρρητων επιχειρήσεων στο πλαίσιο του Project K και επιθέσεων στις ιαπωνικές εγκαταστάσεις στα νησιά Μάρσαλ. Για τη γενναιότητά του, του απονεμήθηκαν το Air Medal, δύο Χρυσά Αστέρια (σε αντικατάσταση επιπρόσθετων Air Medals) και ο Σταυρός Διακεκριμένων Πτήσεων, ο οποίος απονεμήθηκε «Για γενναία δράση κατά τη διάρκεια πολλών εναέριων πολεμικών αποστολών ως μέλος της VB-108 στον Ειρηνικό Ωκεανό, Νοέμβριος 1943 - Ιούλιος 1944».
Μετά τον πόλεμο, ο Ελληνοαμερικανός βετεράνος αντιμετώπισε τις ψυχολογικές συνέπειες της μάχης, γνωστές τότε ως «σοκ από βόμβες» και σήμερα αναγνωρισμένες ως μετατραυματικό στρες. Μετά από πάνω από έξι μήνες σε νοσοκομείο, επέστρεψε στην Ελλάδα το 1947 για να αναρρώσει. Ο Ιωάννης απέδιδε στη θεραπευτική δύναμη του να ξαπλώνει στις αμμώδεις παραλίες της Ρόδου τη βοήθειά του στην ανάρρωση. Το 1948, αποφασισμένος να ξεκινήσει μια νέα ζωή, επέστρεψε στις Ηνωμένες Πολιτείες με έναν ξεκάθαρο στόχο: να παντρευτεί. Γνώρισε την Χρυσάνθη (Χρύσα) Διακοσάββα, μια νέα γυναίκα από ένα γειτονικό χωριό, και παντρεύτηκαν τον Ιούνιο του 1948. Μαζί, ο Ιωάννης και η Χρυσάνθη δημιούργησαν μια οικογένεια βαθιά ριζωμένη στην ελληνική κουλτούρα και την Ορθόδοξη πίστη. Ανέθρεψαν τρεις κόρες—τη Μαρία Καραντζά Κουμαντάρου, την Τέρη Καραντζά Μπότση και τη Τσαμπίκα Καράντζα Πάουλους—δίνοντας έμφαση στην εκπαίδευση και την πολιτιστική κληρονομιά. Η εκκλησιαστική συμμετοχή και το κατηχητικό σχολείο ήταν κεντρικά στη ζωή τους, ενώ η ελληνική γλώσσα ήταν η κύρια γλώσσα που μιλούσαν στο σπίτι. Ο Ιωάννης συχνά τόνιζε την αξία της εκπαίδευσης, λέγοντας: «Αν είχα περισσότερη μόρφωση, θα μπορούσα να σας παρέχω μια καλύτερη ζωή.» Η αφοσίωσή του απέδωσε καρπούς, καθώς φρόντισε όλες οι κόρες του να λάβουν πανεπιστημιακή εκπαίδευση. Ο Καραντζάς ένιωθε βαθιά υπερηφάνεια για τη στρατιωτική του υπηρεσία, αν και σπάνια μιλούσε γι’ αυτήν. Η δέσμευσή του προς την οικογένεια και την κοινότητα παρέμεινε ακλόνητη καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του. Το βράδυ πριν από τον θάνατό του, ο Ιωάννης και η Χρυσάνθη παραβρέθηκαν σε ένα Χριστουγεννιάτικο πάρτι βετεράνων, όπου μοιράστηκαν μια πρόποση και έναν χορό. Το επόμενο πρωί, έφυγε από τη ζωή ειρηνικά σε ηλικία 81 ετών, αφήνοντας πίσω του μια κληρονομιά στηριζόμενη στην ανθεκτικότητα, την αγάπη και την προσφορά. Η ζωή του Ιωάννη αποτέλεσε υπόδειγμα του Αμερικανικού Ονείρου, σημαδεμένη από την πορεία του από ένα ταπεινό χωριό της Ελλάδας μέχρι να γίνει αφοσιωμένος οικογενειάρχης και διακεκριμένος ήρωας πολέμου.
Πορτρέτο του νεαρού Ιωάννη Καραντζά κατά τη διάρκεια της θητείας του στο Πολεμικό Ναυτικό των ΗΠΑ. (Maria Koumantaros)
Το πλήρωμα #16 του Υποπλοίαρχου Lane C. Drye κατά τη διάρκεια της θητείας τους στον Ειρηνικό με την VB-108. Από αριστερά προς τα δεξιά. Όρθιοι. AMM2c Richard L. Sumter, Ens. (Nav.) Donald E. Borrough, Lt (JG) Lane C. Drye (Pilot), Lt. John S. White (Co-Pilot), AMM1c Robert H. Moore. Καθιστοί. ΑΟΜ2c Joseph Fradkin, AMM2c Kenneth D. Griffore, ARM2c George R. Carlisle, ARM2c George B. Hickman, ARM2c James Pittman, John E. Karanzas. (NARA 80-G-236696)
Το PB4Y-1P BuNo 32109 ήταν το B-24D-110-CO 42-4092, το οποίο προσαρμόστηκε από το Ναυτικό των ΗΠΑ ως αεροσκάφος Φωτογραφικής Αναγνώρισης και Βομβαρδισμού. To ρύγχος από πλέξιγκλας αντικαταστάθηκε με πυργίσκο πολυβόλων τύπου Erco, προσφέροντας βελτιωμένη αυτοάμυνα και δυνατότητες επιθετικών επιχειρήσεων, συμπεριλαμβανομένης της ικανότητας να πλήττει στόχους κατά τη διάρκεια χαμηλών βομβαρδισμών. Υπηρέτησε στις μοίρες VB-108, VD-4 και VD-1 και έφερε την ονομασία "LITTLE JOE". Αρχηγός του αεροσκάφους ήταν ο Υποπλοίαρχος Lane C. Drye εξ' εφεδρείας του Ναυτικού των ΗΠΑ, με τον Καραντζά να είναι μέλος του πληρώματός του. Η πρώτη φάση των επιχειρήσεων της VB-108 ολοκληρώθηκε λίγο πριν τα Χριστούγεννα του 1943, λίγο παραπάνω από 30 ημέρες μετά την είσοδό της στη ζώνη του πολέμου. Η Ταράουα είχε καταληφθεί, και ήταν η ώρα για προέλαση σύμφωνα με τα σχέδια για την εισβολή στα Νησιά Μάρσαλ. Έτσι, λίγες ημέρες πριν τα Χριστούγεννα, η μοίρα πέταξε προς την Απαμάμα, από όπου πραγματοποίησε πολλές επιτυχημένες επιθέσεις και φωτογραφικές αποστολές αναγνώρισης έως τις 4 Απριλίου, οπότε και μετεγκαταστάθηκε στο Ενιουετόκ, συνεχίζοντας τις επιχειρήσεις της μέχρι τον Ιούλιο του 1944. Κατά την πρώτη φάση των επιχειρήσεων της VB-108, τα PB4Y-1 Liberator επιτέθηκαν σε 43 πλοία, προκαλώντας ζημιές σε 22 και βυθίζοντας 20. Επιπλέον, ενεπλάκησαν με 94 εχθρικά αεροσκάφη, καταστρέφοντας 25 και προκαλώντας ζημιές σε 13. Πραγματοποίησαν 65 αποστολές βομβαρδισμού και 40 επιθέσεις πολυβολισμού. Όλα αυτά με κόστος την απώλεια δύο αεροσκαφών και των πληρωμάτων τους από εχθρική δράση, και δύο ακόμα από επιχειρησιακά αίτια. Η Μοίρα πέταξε 12.286 ώρες επιχειρήσεων εκτός ΗΠΑ, εκ των οποίων οι 10.295 ήταν εντός της ζώνης μάχης. Αξίζει να σημειωθεί ότι κατά τη δεύτερη φάση των επιχειρήσεων, χρησιμοποιώντας τα πιο προηγμένα PB4Y-2 Privateer, η VB-108 συγκέντρωσε σχεδόν 52.000 ώρες πτήσης σε αποστολές αναζήτησης – ένα από τα πιο αξιοσημείωτα ρεκόρ πτήσεων στον κεντρικό Ειρηνικό. (Profile by Bertrand Brown aka Gaetan Marie, further info from VB-108 War Diary)
JOHN E. KARANZAS PHOTOS
Ο Ιωάννης και η Χρυσάνθη κατά το πρώτο έτος της κοινής τους ζωής. (Maria Koumantaros)
Οι οικογένεια Καραντζά στο παντοπωλείο. (Maria Koumantaros)
Ο Ιωάννης και η Χρυσάνθη σε πολύ μεγαλύτερη ηλικία. (Maria Koumantaros)
Ο Ιωάννης με τον εγγονό του που φέρει το όνομά του. (Maria Koumantaros)
Η οικογένεια Καραντζά με τα εγγόνια τους το 1980. (Maria Koumantaros)
Ο Ιωάννης και η Χρυσάνθη με τις κόρες τους. (Maria Koumantaros)
SOURCES
1. Personal Correspondence of Dimitris Vassilopoulos with Maria Koumantaros, daughter of John Karanzas
2. St. Nicholas Greek Orthodox Church Veterans Day presentation of John E. Karanzas service during WW2 by Constantine G. Chamales
3. VB-108 War Diary
4. www.fold3.com
Special Thanks to Maria Kounantaros and Constantine G. Chamales for their trust to present John E. Karanzas service to the Greeks worldwide. Without Constantine G. Chamales presentation of John's services to St. Nicholas Greek Orthodox Church during the Veterans Day we wouldnt learn about the life of one of the greatest generation who was born and raised in Greece, before he left for the United States.